24 november: De Cruydthoek – lezing Jasper Helmantel

LET OP: 13 JUNI 2026 OPEN DAG OP DE CRUYDTHOEK ZELF! ALLEEN DEZE DAG. KIJK VOOR INFORMATIE OP HUN WEBSITE.

De Cruydthoek werd in 1978 opgericht door Van de Burg en Rob Leopold. In 2007 namen Jasper en zijn vrouw Jojanneke het over, tegenwoordig in Nijeberkoop, met 50 mensen in dienst en 30 ha grond voor eigen teelt en 30 ha bij telers door het hele land. Er wordt een interessant filmpje vertoont over de geschiedenis en werkwijze van De Cruydthoek.

Waarom zouden we wilde en inheemse planten in onze tuin en leefomgeving willen hebben?

Jasper laat een voorbeeld zien van een landkaartje van 1950 van Groningen. Veel versnipperde stukjes land, omgeven door slootjes met her en der een wilg of een meidoorn. Veel kans dus voor dieren als muizen, hazen enz. om zonder gelijk gepakt te worden door roofvogels, het land te kunnen doorkruizen. Daarnaast een landkaartje van hetzelfde stuk van 2023. Door ruilverkaveling grote aaneengesloten stukken land. Je begrijpt gelijk dat dat een heel ander effect heeft dan het eerste kaartje.

Wees gerust, we hoeven niet onze tuin vol te zetten met wilde planten. Als iedere tuin drie inheemse planten zou bevatten, komen we al een heel eind. Volgens Jasper is de definitie van inheems: wat na de laatste ijstijd spontaan teruggekomen is in de natuur, kun je beschouwen als inheems. Inheemse planten geven nectar, stuifmeel en dus voedsel voor insecten. Of het is een waardplant voor insecten. Sommige insecten hebben maar een waardplant, die heel belangrijk is voor hen. Uitheemse planten trekken vooral honingbijen.

Verder vertelt Jasper nog hoe je het beste met zaadmengsel te werk kan gaan. Zaai niet zomaar in de natuur, waarschuwt hij! Er zijn heel veel andere plekken, zoals een boomgaard, als onder begroeiing in je eigen tuin, op speelplekken, wadi’s en bijvoorbeeld (door gemeentes) op rotondes, in bermen en op dijken en in uiterwaarden. Kies het juiste mengel voor de juiste plek. Is het droog, nat, schaduw of zon? Is er zandgrond of kleigrond? Zaai je een mengsel met eenjarigen? Dan ga je anders te werk dan met meerjarigen of vaste zaden. Eenjarigen zijn bijvoorbeeld akkerbloemen (korenbloem). Dit is een jaarlijkse cyclus van omgeroerde grond. Ruderale soorten zijn tweejarigen en 1-jarigen of kort levende vaste soorten. Deze grond maak je ieder jaar een beetje los. Je maait in februari. Is de grond voedselarm, dan 1x per jaar maaien in het najaar. Is de grond juist voedselrijk, dan is 3x maaien per jaar nodig, in mei, augustus en oktober. Een bloemrijk grasland kun je bijvoorbeeld maaien met een zeis, dan verstoor je de grond zo weinig mogelijk.

Probeer sowieso gefaseerd te maaien. Zo geef je insecten de kans om te vluchten en ontneem je niet gelijk al het voedsel.

Wat kun je doen in eigen tuin, ook als is die nog zo klein (zelfs op een balkon zijn er genoeg mogelijkheden!): plant gemengde hagen, besdragende heesters, water- en stinzenplanten, wilde planten in de border, plant klimmers tegen muren, zorg voor open bestrating, kruidenrijk gazon, creëer hoekjes met takken of zaailingen. Combineer wat vaker gewone borderplanten met inheemse planten. De laatste zijn vaak sterk, hebben een natuurlijke uitstraling, kunnen goed tegen droogte en/of nattigheid enz. Jasper noemt nog een paar voorbeelden: Veronica longifolia, Thymus (wilde tijm), wilde marjolein, weideklokje (Campanula patula), kaardebol en beemdooievaarsbek. Bijvoorbeeld Sedum telephium kan goed tegen vocht en ziet er ook nog eens prachtig uit.

We zijn enthousiast geworden en er worden aardig wat zaadzakjes verkocht! Nu al zin in!